Ayý Sarýmsaðý (Allium ursinum)
Ayýsarýmsaðý (Allium ursinum), ilkbahar müjdecilerinin en baþta gelenlerinden biridir. Orman sarýmsaðý ve cadýsoðaný isimleriyle de bilinir. Her ilkbahar, bize güneþ ve sýcak için yeni bir umut getirir. Ýçimiz yine þenlenir, ilk yeþilliklerle sevinir ve bunlarýn tümünün Yaradan'ýn iyiliklerle dolu armaðanlarý olduðunu düþünürüz. Bu yeni ve görkemli yeþillikle birlikte, bizler de, saðlýk açýsýndan hiçte küçümsenemeyecek derecede tazelik kazanabileceðimiz, bir doku yaþlanmasýný yavaþlatma ve beden temizliði kürüne baþlamalýyýz. Ayýsarýmsaklarý, inci çiçeðininkini (Mayýs Çiçeði) andýran, neþter biçimindeki cilalanmýþ gibi parlayan taze yeþil yapraklarý, saydam bir beyaz tabaka ile örtülü, uzunca bir soðandan çýkarlar. Üstünde beyaz çiçek yuvarlaklarý olan açýk yeþil ve pürüzsüz sapý 30 cm kadar uzar. Ayýsarýmsaðý, yalnýzca bitkisel topraklý, nemli çayýrlarda, gölgeli ve nemli dere kýyýlarýnda, çalýlýklarýn altýnda, yapraklý aðaç ormanlarýna yetiþir. Bitki daha görülmeden, keskin sarýmsak kokusu çevreye yayýlýr. Bu koku ona yabani sarýmsak adýný da kazandýrmýþtýr ve gerek inci çiçeðinin yapraklarý, gerekse zehirli güzçiðdemi veya acýçiðdem (Otlak Safraný-Colchicum autumnale) ile karýþtýrýlmasýný kesinlikle önlemiþtir. Ýlkbaharda, tabaný nemli ormanlýklar ayýsarýmsaðýnýn taze ve yeþil yapraklarý ile kaplanýr. Nisanda, Mayýsta ve bazen daha da erken yeþermeye baþlar. Çiçekleri ise, ancak mayýs ortasýnda veya haziranda görülür.
Bu bitkide çok büyük tedavi etme gücü gizlidir ve hatta kýþ uykusundan uyanan ayýlarýn, mide, baðýrsak ve kanlarýný temizlemek için onu aradýklarý da söylenir. Bitki, genellikle bizim sarýmsaðýmýzýn özelliklerini paylaþýr, ancak çok daha güçlüdür. Bu nedenle o, doku yaþlanmasýný yavaþlatma kürü için vazgeçilemez bir bitkidir ve kronik deri hastalýklarýna karþý da çok baþarýlýdýr. Yapraklar kuruduklarýnda þifalý güçlerini yitirdiklerini için, taze bitki kullanýmýna önem verilmelidir. Ýnce kýyýlarak, tereyaðlý ekmeðin üstüne serpiþtirilip yenebilir. Ayrýca, yine ince kýyýlarak, aroma katkýsý için çorbalara (kaynatýlmadan ), haþlanmýþ patatesin üstüne ve maydanozla tamamlanan daha baþka yemeklere kullanýlabilir. Yapraklar, ýspanak veya salata gibi de hazýrlanabilir. Fakat, miktar fazla tutulduðunda rahatsýz edici bir tat oluþturduðu için, ýspanak gibi piþirilmek istenildiðinde ýsýrganotu ile karýþtýrýlarak kullanýlmalýdýr Bitkinin genç yapraklarý nisan ve mayýsta, yani çiçeklenmeden önce, soðaný ise yaz sonunda veya sonbaharda toplanýr. Ayýsarýmsaðý soðaný, aynen sarýmsak gibi kullanýlabilir. Mideleri duyarlý olan kiþiler, yapraklarý ve soðaný ince doðrayýp üstüne sýcak süt dökmeli, 1-2 saat beklettikten sonra, bu sývýyý içmelidirler. Bitkinin iyileþtirici gücüne bütün bir yýl boyunca sahip olmak isteyenler ise, bir ayýsarýmsaðý tentürü hazýrlayabilirler. Bu tentürden her gün 10-12 damla, biraz suya karýþtýrýlarak alýnýr. Bu damlalar, kusursuz bir zihin açýklýðý kazanýlmasýna yardým eder, atardamar sertliðine karþý önlem yerine geçer ve daha pek çok þikayetlere son verir. Ayýsarýmsaðý, sindirim sistemini çok olumlu etkiler. Aþýrý ve kronik ishallerde, bunlar gaz ve kolik eþliðinde olsalar bile, oldukça etkilidir . Ayrýca, eðer baðýrsak krampý veya yorgunluðu nedeniyle oluþmuþsa, kabýzlýkta da çok baþarýlý sonuçlar verebilir. Kurtlar ve hatta baðýrsak solucanlarý, bir süre ayýsarýmsaðý kullandýktan sonra yok olurlar. Baðýrsaklarýn çalýþma randýmaný artýnca, yaþlý kiþilerde görülen, hareketsizlikten veya baðýrsaklarýn doluluðundan kaynaklanan rahatsýzlýklar da sona erer. Mideden kaynaklanan kalp düzensizlikleri, uykusuzluk, ayný zamanda, atardamar sertliklerinin veya yüksek olan kan basýncýnýn yol açtýðý baþ dönmesi, kafada basýnç ve soluk alma düzensizlikleri de azalýr, basýnç fazlalýðý zamanla normalleþir. Ayýsarýmsaðý þurubu, sürekli balgam çýkaran ve bu nedenle soluk alma zorluðu çeken yaþlý kiþiler için de mucizeler yaratan bir iksirdir. Kronikleþmiþ öksürüklerde bile göðsü yumuþatabilir ve böylece, soluk alma zorluklarýný ortadan kaldýrýr. Genellikle yaþlý kiþilerde oluþan ödemlerde ve akciðer rahatsýzlýklarýnda bu iyileþtirici þurup baþarýyla kullanýlabilir. Kullanýlan taze yapraklar böbrekleri ve mesaneyi temizleyerek, idrar söktürür. Zor iyileþen yaralar, üstlerine taze bitki özsuyu sürüldüðünde hýzla iyileþir. Bitki, kendisini özellikle sivilceli ciltlerde kanýtlamýþ bir kan temizleyicidir.
Ünlü herbalist Künzle, özellikle bu bitkiyi çok överdi: “O, tüm bedeni temizler, zararlý ve inatçý maddeleri dýþarý atar, saðlýklý kan yaptýrýr, zehirli maddeleri öldürür ve dýþarý atar. Oldum olasý hastalýklý kiþiler, liken hastalarý, soluk benizliler, yýlancýk ve romatizma hastalýðýna yakalananlar, ayýsarýmsaðýna altýn gibi saygý duymalýdýrlar. Yeryüzündeki baþka hiçbir bitki, midenin, baðýrsaklarýn ve kanýn temizlenmesinde böylesine etkili deðildir. Genç kiþiler gül çardaklarý gibi çiçeklenecekler ve güneþin altýndaki bir çam kozalaðý gibi geliþeceklerdir."
Kullaným Biçimleri :
Aroma ve Baharat : Taze bitki yapraklarý, maydanoz gibi doðranarak, tereyaðlý ekmeðin, çorbalarýn, salatalarýn ve et yemeklerinin üstüne serpiþtirilir.
Ayýsarýmsaðý Tentürü : Ýnce doðranmýþ yapraklar veya soðanlar, bir þiþenin boðazýna kadar gevþekçe doldurulur, üstüne, bitkileri aþacak miktarda, iyi kaliteli konyak eklenir ve 14 gün güneþte veya sýcak bir ortamda, arada bir çalkalanarak bekletilir ve sonunda süzülür. Günde 4 kere, biraz suyun içine 10-12 damla karýþtýrýlarak alýnýr.
Ayýsarýmsaðý Þurubu : Bir avuç dolusu ince kýyýlmýþ bitki yapraðý, iki bardak dolusu beyaz þarap içinde kýsaca kaynatýlýr, isteðe göre, bal veya reçelle tatlandýrýlýr ve gün boyunca yudumlanarak içilir.
Referanslar:
1-"Gesundheit aus der Apotheke Gottes" "Tanrý'nýn Eczanesinden Saglýk", Maria Treben
Bu haber 10790 defa okunmutur.
ayrca: Bu kategorideki dier haberler iin tklaynz...
|
