|
|
Hurma
(Dattelpalme/Dattier/Date palm/Phoneix dactyfera/Datte)
Ýnsanoðlunun yetiþtirdiði en eski bitki çeþitlerinden biridir. Bâbil’in en eski yerlileri Sümerler hurmayý en azýndan 5000 sene önce ilk defâ yetiþtirmiþlerdir. Kuzey Afrika ve Orta Doðu bölgelerinin ekonomisinde çok eskiden beri büyük bir rol oynar. Amerika’ya Ýspanyollar tarafýndan 19. yüzyýlýn baslarýnda getirilmiþ ve Meksika civârýnda yetiþtirilmiþtir. Ýlk defâ Basra Körfezinde yetiþtirildiði tahmin edilen hurma bitkisi yaklaþýk 18-24 m boyundadýr. Yapraklarýnýn bir kýsmý yere doðru sarkar ve bir kýsmý da yukarý doðrudur. Yapraklarýnýn uzunluklarý 6 m civârýndadýr. Gövdeleri diktir. Tabanýndan birçok sürgün verir. Yelpâze olan yapraklarýnýn büyükleri tepede toplanmýþtýr. Çiçekleri ekseriyâ tek cinslidir. Baþak tipindeki çiçekleri “spata” adi verilen büyük yapraklarla çevrelenmiþtir. Gövdesinde yapraklar genellikle toplu olarak bulunur. Küçük sari çiçekleri toplu hâlde açarlar. Farklý cinsiyetli çiçekler ayrý aðaçlarda yetiþir. Diþi çiçekler zamanla tek tohumlu meyvelere dönüþürler. Meyveleri sarimsi kahve renkli, dýþ kabuk sarimsidir. Orta kýsým etli ve seker bakýmýndan zengindir. Tohum silindirik, sert ve bir yüzü boyunca derin olukludur.
Türkiye’de yetiþtiði yerler:
Memleketimizde Phoenix dectylifera türü örnekleri azdýr. Buna karþýlýk Phoenix canariensis daha çok yetiþtirilmektedir. Gövde tabanýnda sürgünler vermesi ve tohumlarýn daha kýsa ve þiþkin oluþu ile ayýrt edilir. Bati ve Güney Anadolu ve Akdeniz bölgesinde yetiþtirilmektedir. Memleketimizde yetiþenlerin hurma meyvelerinin gýdâ bakýmýndan önemi yoktur, daha çok gölge verici olarak kullanýlýr.
Kullanýldýðý yerler:
Hurmanýn meyvesi tatlý ve besleyicidir. Yaklaþýk % 20 nem ihtivâ eden tâze hurmalarda % 60-65 seker ve % 2 protein vardýr. Kurumuþ hurmalarda þeker oraný % 75-85 civârýndadýr. Bir diðer hurma çeþidi olan Phoemx sylvestris’ten hurma þekeri elde edilir. Ayrýca, bedeni ve zihni geliþmeyi saðlar. Kansere karþý koruyucu olduðu bilinir. Boðaz aðrýsýný keser. Bronþit, öksürük ve soðuk algýnlýðý þikayetlerini giderir. Kemik hastalýklarýnda faydalýdýr.
Bu haber 10942 defa okunmutur.
ayrca: Bu kategorideki dier haberler iin tklaynz...
|
| | |
|
